Northvolt đang đối mặt với khủng hoảng phá sản, nhưng đã tìm thấy một tia hy vọng.
Vào ngày 9 tháng 1, theo giờ địa phương, các cổ đông lớn của Northvolt, bao gồm Tập đoàn Volkswagen, Tập đoàn Goldman Sachs và Tập đoàn BMW, đã tổ chức một cuộc họp cổ đông đặc biệt tại Stockholm, Thụy Điển, để bỏ phiếu phản đối việc phá sản của Northvolt và ủng hộ việc tiếp tục tái cấu trúc nợ theo Điều 11 của Luật Phá sản Hoa Kỳ. Trong thời gian này, Northvolt sẽ vẫn tiếp tục hoạt động.
Người phát ngôn của Northvolt cho biết: “Việc tái cấu trúc nợ và nâng cao năng lực đang có tiến triển. Cấu trúc phiếu bầu tích cực hôm nay cho thấy sự hỗ trợ rộng rãi từ các cổ đông”. Northvolt dự đoán quá trình tái cấu trúc sẽ hoàn thành vào quý đầu tiên của năm nay và công ty vẫn đang đàm phán với các nhà đầu tư tiềm năng về việc tài trợ thêm.
Khó khăn trong việc Bắc vọng của Northvolt
Vào ngày 22 tháng 11 năm ngoái, Northvolt đã nộp đơn xin bảo vệ phá sản theo Điều 11 của Luật Phá sản Hoa Kỳ. Chỉ vài giờ sau, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập Peter Carlsson đã thông báo từ chức.
Carlsson cho biết: “Bảo vệ phá sản đã cho Northvolt một khoảng thời gian để hoàn thành các cam kết với nhà cung cấp và khách hàng. Đã đến lúc chuyển giao quyền lực cho thế hệ lãnh đạo tiếp theo.”
Carlsson sẽ giữ vị trí trong hội đồng giám sát, trong khi Giám đốc Tài chính Pia Aaltonen-Forsell và Giám đốc Vận hành Matthias Arleth sẽ cùng nhau tiếp quản công ty. Northvolt xác nhận đã bắt đầu tìm kiếm ứng cử viên cho vị trí Giám đốc điều hành tiếp theo.
Theo các báo cáo từ phương tiện truyền thông, Northvolt đang mang khoản nợ lên đến 5,84 tỷ USD. Đơn xin bảo vệ phá sản cho thấy, dự trữ tiền mặt của Northvolt chỉ khoảng 30 triệu USD, đủ cho công ty hoạt động trong một tuần. Nhà sản xuất xe thương mại Thụy Điển Scania đã sẵn sàng hỗ trợ 100 triệu USD theo hình thức DIP (bên nợ tự quản), nhưng quá trình tái cấu trúc phá sản của Northvolt dự kiến tốn khoảng 150 triệu USD. Theo luật bảo vệ phá sản Hoa Kỳ, Northvolt có quyền truy cập vào 145 triệu USD trong kho dự trữ trong thời gian này. Theo Carlsson, Northvolt hiện cần thêm 1 đến 1.2 tỷ USD. Nếu Northvolt vẫn kiên quyết thực hiện kế hoạch mở rộng, bao gồm các nhà máy ở Gothenburg, Thụy Điển, Schleswig-Holstein, Đức và Montreal, Canada, thì khoảng thiếu vốn trong ba đến năm tới của nó có thể lên đến 5 tỷ USD.
Tập đoàn Goldman Sachs, cổ đông lớn thứ hai của Northvolt, đã giảm giá trị cổ phần 896 triệu USD của mình vào ngày 25 tháng 11 năm ngoái. Trong một cuộc họp điện thoại cách đây sáu tháng, Goldman đã cho biết rằng giá trị của Northvolt đã tăng gấp 4.29 lần so với thời điểm mua, dự kiến sẽ tăng lên 6 lần vào cuối năm 2024. Cổ đông lớn nhất của Northvolt, Tập đoàn Volkswagen, cũng đã giảm giá trị cổ phần nhưng thông báo rằng điều này sẽ không ảnh hưởng đến báo cáo tài chính năm 2024. Trong báo cáo tài chính của Volkswagen năm 2022, giá trị tài sản cổ phần của Northvolt được định giá là 900 triệu USD, xuống còn 693 triệu USD vào năm 2023.
Quỹ hưu trí quốc gia Thụy Điển AMF cũng cho biết sẽ điều chỉnh lại giá trị cổ phần của mình trong Northvolt. Cổ đông lớn thứ sáu, quỹ Baillie Gifford của Scotland, cũng đã giảm giá trị cổ phần 4% của mình từ 375 triệu bảng xuống còn 20 triệu bảng.
Việc Northvolt gặp khó khăn về tài chính cũng đã thu hút sự chú ý của giới chính trị. Phó Thủ tướng Thụy Điển, Ebba Busch, cho biết: “Đây không chỉ là khủng hoảng của Thụy Điển, mà còn là khủng hoảng của châu Âu.” Chính phủ Thụy Điển nhấn mạnh rằng không có kế hoạch tiêm vốn trực tiếp nhưng hy vọng Brussels có thể can thiệp từ cấp độ Liên minh châu Âu để cấp vốn trực tiếp. Thụy Điển phối hợp với Đức và Pháp đã phát biểu thông qua một tuyên bố chung rằng việc sản xuất pin tự chủ ở châu Âu là cực kỳ quan trọng cho việc sản xuất xe điện độc lập.
Hiện nay, sản lượng pin điện sản xuất nội địa ở châu Âu chỉ chiếm 3% trong tổng công suất toàn cầu, Liên minh châu Âu hy vọng đạt được 25% vào trước năm 2030.
Đường đi đến phá sản của Northvolt
Thực tế việc Northvolt thất bại không phải là điều bất ngờ, công ty này từ khi được thành lập vào năm 2016 cho đến nay chưa từng đạt được lợi nhuận, và công suất cũng như việc giao hàng nghiêm trọng bị chậm tiến độ. Northvolt đã huy động được hơn 15 tỷ USD kể từ khi thành lập, với tổng số đơn hàng lên đến 50 tỷ USD.
Kể từ tháng 9 năm ngoái, công ty đã nhiều lần không hoàn thành mục tiêu sản xuất hàng tuần. Theo các báo cáo từ phương tiện truyền thông, mục tiêu sản xuất hàng tuần của Northvolt là 51,000 viên pin, nhưng từ tháng 8 đến tháng 11 năm ngoái chỉ có một tuần thực sự đạt tiêu chuẩn, thậm chí có nhiều tuần không đạt một nửa sản lượng.
Ngay từ cuối tháng 9 năm ngoái, Northvolt đã thông báo sa thải 1,600 người, tương đương với một phần năm tổng số nhân viên của công ty, và tuyên bố hủy bỏ kế hoạch mở rộng nhà máy chính tại Skellefteå, đồng thời công khai tuyên bố tạm thời tập trung vào sản xuất pin và ngừng mở rộng về những lĩnh vực khác trong chuỗi cung ứng, bao gồm vật liệu anode và tái chế pin.
Vào ngày 8 tháng 10 năm ngoái, công ty con Northvolt Ett Expansion AB, chịu trách nhiệm về kế hoạch mở rộng nhà máy chính tại Thụy Điển, đã tuyên bố phá sản, đây cũng là công ty đầu tiên trong số 20 công ty con của Northvolt tuyên bố phá sản.
Vào cuối tháng 10, Northvolt thông báo rút vốn khỏi công ty con Novo Energy, hợp tác với Volvo, và ưu tiên phân bổ vốn cho việc xây dựng các nhà máy tại Đức và Canada. Volvo sẽ thực hiện quyền mua lại và mua lại toàn bộ cổ phần của Novo Energy.
Ngoài việc sa thải và vấn đề tài chính, vào ngày 23 tháng 7 năm ngoái, Northvolt đã công bố điều chỉnh các thành viên hội đồng quản trị, Pia Aaltonen-Forsell thay thế Giám đốc Tài chính trước đó Alexander Hartman giữ chức Giám đốc chuyển đổi và chịu trách nhiệm xem xét chiến lược của công ty – nhiệm vụ chính là tập trung vào việc gia tăng công suất nhà máy ở Thụy Điển và tạm dừng các kế hoạch mở rộng khác. Carlsson đã thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn rằng: “Kế hoạch mở rộng của chúng tôi quá tham vọng.”
Tin tức không tốt hơn khi vào tháng 6 năm ngoái, BMW đã tuyên bố hủy bỏ đơn hàng trị giá 2 tỷ euro do vấn đề chất lượng viên pin và việc giao hàng không kịp thời, đơn hàng này liên quan đến BMW iX và i4. Lúc đó, Carlsson đã lạc quan báo cáo với các nhà đầu tư rằng: “Đơn hàng này chỉ chiếm 5% tổng số đơn hàng tích lũy, bây giờ đã đến lúc tập trung vào những dự án còn lại.”
Ngoài BMW hủy đơn hàng, Giám đốc điều hành của Scania, Christian Levin, cũng đã phát biểu công khai vào cuối năm 2023 rằng chất lượng pin do Northvolt cung cấp không có vấn đề nhưng công suất không đủ.
Vấn đề năng lực của Northvolt thực sự có thể theo dõi. Địa điểm chọn gần cực Bắc của Thụy Điển đã gây khó khăn cho việc thu hút nhân tài trong ngành, việc thiếu đội ngũ có kinh nghiệm luôn là một yếu tố tiêu cực trong việc cải thiện năng suất.
Sự lựa chọn vị trí gần như có ánh sáng giữa ngày và đêm là do Northvolt ngay từ đầu đã đặt ra một tiêu chuẩn quá cao, tức là bằng cách sử dụng năng lượng thủy điện ở phía Bắc Thụy Điển để xây dựng một nhà sản xuất pin thân thiện với môi trường nhất.
Sự thất bại của Northvolt không chỉ do những vấn đề bên trong mà còn liên quan đến việc các quốc gia châu Âu chưa kịp thời thực hiện các cam kết. Trong số 902 triệu euro trợ cấp cho nhà máy tại Đức, 137 triệu euro do chính quyền địa phương Schleswig-Holstein chịu trách nhiệm chi trả và phần còn lại phải do chính phủ liên bang Berlin thanh toán sau khi nhận được trợ cấp từ địa phương. Tuy nhiên, Schleswig-Holstein đang chịu đựng khoản nợ nặng nề và chưa thanh toán toàn bộ.
Giấc mơ pin điện tử châu Âu đang tỉnh dậy
Tuy nhiên, Northvolt chưa đến lúc kết thúc. Điều 11 của Luật Phá sản Hoa Kỳ là chương “Tái cấu trúc” trong Luật Phá sản Hoa Kỳ, cũng là một trong những chương thường được sử dụng bởi các công ty xin bảo vệ phá sản. Đây là để dưới sự bảo vệ của tòa án, trong khi đáp ứng yêu cầu của các chủ nợ, cho các công ty thời gian để tái cấu trúc hoạt động hoặc cấu trúc vốn của mình.
Các doanh nghiệp vào “Chương 11” không hoàn toàn bị phá sản, không giống như Chương 7 điều chỉnh về thanh lý phá sản. Tòa án sẽ yêu cầu các doanh nghiệp nộp đơn tiếp tục duy trì hoạt động dưới sự giám sát của tòa án. Sau khi bảo vệ phá sản được khởi động, các chủ doanh nghiệp cần phải lập kế hoạch tái cấu trúc trong vòng 120 ngày, đồng thời lập kế hoạch thanh toán nợ trong quá trình này để bảo vệ doanh nghiệp khỏi sụp đổ hoàn toàn.
Trước đó, General Motors và Scandinavian Airlines SAS cũng đã nộp đơn xin bảo vệ theo Chương 11.
Việc Northvolt thất bại cũng biểu thị rằng châu Âu đã không thành công trong việc xây dựng một chuỗi cung ứng pin tự chủ, nhằm thoát khỏi sự phụ thuộc vào nhà cung cấp Đông Á. Khi Ủy ban châu Âu công bố vào năm 2020 rằng sẽ xây dựng ít nhất 20 GWh công suất pin nội địa ở châu Âu, nhiều doanh nghiệp đã nhanh chóng phản hồi và công bố ý định 30 GWh. Thật không may, những ý định này không thành hiện thực.
Ngoài Northvolt, ACC, liên doanh giữa Stellantis, Mercedes và Total, đã thông báo dừng kế hoạch xây dựng nhà máy mới tại Kaiserslautern, Đức và Termoli, Ý, ba nhà máy của SVolt cũng không có sự tiếp nối. Vào tháng 1 năm 2023, công ty khởi nghiệp pin của Anh Britishvolt đã nộp đơn xin phá sản. Công ty liên doanh sản xuất pin Cellforce, được thành lập bởi Porsche vào năm 2021, cũng đã trải qua giai đoạn phác thảo từ 10 GWh lên 20 GWh do biến động nhân sự, áp lực chi phí, và không đi đến đâu.
Tập đoàn Volkswagen, trong kế hoạch PowerCo của mình, đã không có sự phát triển nào cho sáu nhà máy ở châu Âu ngoài nhà máy tại Salzgitter, Đức và Valencia, Tây Ban Nha. Thay vào đó, một nhà máy pin ở Canada có giá năng lượng chỉ bằng một nửa so với Đức. Ngay cả nhà máy Salzgitter, Volkswagen cũng đã thực hiện cách tiếp cận thực tế khi lựa chọn sử dụng công nghệ của Gotion Hi-Tech, dự định sao chép dây chuyền sản xuất của Gotion Hi-Tech theo tỷ lệ 1:1.
Báo cáo của công ty tư vấn P3 đã điều chỉnh công suất pin điện dự kiến ở châu Âu từ 1500 GWh xuống còn 507 GWh vào năm 2030. Rõ ràng, pin điện châu Âu đang đối mặt với sự thật.
